در چند وقت اخیر، رسانه‌های داخلی و خارجی در زمینه‌های متعددی به توهین و هتک حرمت شخصیت‌ها و چهره‌های اثرگذار اجتماعی پرداخته‌اند. توهین‌های متعدد رسانه‌های فرانسوی به ساحت پیامبر گرامی اسلام(ص) که این روزها موجب تنش میان فرانسه و کشورهای اسلامی شده است و حتی توهین‌های چند هفته پیش رسانه‌ها و چهره‌های داخلی نسبت به رئیس جمهور، که با واکنش مقام معظم رهبری روبه‌رو شد؛ نمونه‌ای از این توهین‌هاست. حال اصول اخلاق رسانه‌ای در این زمینه چیست؟
استفن جی.ای وارد، در کتاب «اخلاق رسانه‌ای» ضمن برشمردن اصول محدودکننده آزادی، به بررسی اصول محدودکننده آزادی در رسانه‌ها می‌پردازد و ۳ اصل را در این زمینه معرفی می‌کند.
اصل پرهیز از آسیب به دیگران:
طبق این اصل جامعه می‌تواند، اعمال رسانه‌ها را در جایی که کنش‌های خبرنگاران و بنگاه‌های خبری، موجب آسیب به دیگران و یا نافی منافع آنان است؛ و این رفتار در هیچ یک از ۴ حالت: دفاع از خود، وظیفة اجتماعی، رقابت منصفانه و مشکلات عملی قانون کردن، قرار نمی‌گیرد؛ قانوناً محدود و اخلاقاً محکوم کند. به بیان دیگر اگر خبرنگاران و بنگاه‌های خبری به صورت غیر موجه، موجب آسیب به افراد و یا نافی منافع آن‌ها باشند؛ عملی غیراخلاقی و غیرمسؤلانه انجام داده‌اند.
(خلاصه: رسانه‌ها نباید توهینی که موجب آسیب به افراد یا نافی منافع آن‌هاست بکنند.)
اصل کمینه‌سازی آسیب:
در موقعیتی که رسانه‌ها به موجب نقش‌های اجتماعی و اخلاقی خود در جامعه، برای رساندن آسیب موجه هستند، موظفند تا اصل کمینه کردن آسیب‌های ناشی از انتشار مطالب را به منابع یا سوژه‌های آسیب پذیر، جوان یا بی‌گناه روایات در نظر داشته باشند.
(خلاصه: رسانه‌ها در صورتی که به واسطه نقش اجتماعی خود می‌توانند آسیب برسانند؛ باید آسیب را کمینه کنند.)
اصل پرهیز از توهین‌های عمیق غیر موجه:
جامعه حق دارد، روایت‌های عمیقاً توهین آمیز رسانه‌ها که موجب آسیب‌های غیرموجه به افراد می‌شود را از نظر اخلاقی و قانونی نقد کند. به دیگر بیان اگر خبرنگاران و بنگاه‌های خبری در هر صورت نسبت به توهین عمیق غیرموجه اقدام کنند مرتکب عملی غیر اخلاقی و غیرمسؤلانه شده‌اند.
(خلاصه: توهین عمیق غیرموجه؛ به هیج وجه!)
با نگاه به این ۳ اصل اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ای راحت‌تر خواهیم توانست نسبت به رخدادهای پیرامون و امروزی رسانه‌ها نگاه و رسانه‌ها را از منظر رعایت اخلاق طبقه بندی کنیم.
